مقاله نخست :
دهکده کوچک جهانی ، کهکشان بزرگ اندیشه و چالشی عمیق
مک لوهان (Marshal McLuhan) دنیای امروز را دنیای الکترونیک می داند وی معتقد است: محیط الکترونیکی عصر حاضر فضای قدیمی تصویری را که سالهاست به آن خو گرفته ایم، نامطبوع وبدون ارزش خواهد ساخت. در دنیای الکترونیک حوادث، اشیاء و موجودات در یکدیگر فرو می روند، با یکدیگر رابطه پیدا می کنند، جدایی ها از بین می رود، تمایزات فراموش می گردد، شباهت ها خود نمایی می کند وبدین ترتیب محیط جدید بوجود می آید. محیطی که می توان آن را یک"دهکده جهانی"نامگذاری کرد.
این دقیقا خلاف نظر متفکر برجسته ایی نظیر ارد بزرگ (Great Orod) می باشد . ارد بزرگ در نظریه کهکشان بزرگ اندیشه تعابیر و نوع شناخت از همه چیز را در حال تکثیر می داند . او معتقد است موقعیت انتشار افکار آن هم به شکل گسترده در اینترنت ، میلیارها نگاه جدید را به دایره بسته تعابیر و فهم گذشته افزوده است .
مارشال مک لوهان نظریه پرداز کانادایی در حوزه ارتباطات است که به سبب نظریه هایش درباره رسانه های جمعی به خوبی شناخته شده است. وی از سال 1964 در دانشگاه تورنتو شروع به تدریس کرد و بخاطر جمله قصارش که"رسانه پیام است"مشهور شده است.
عبارت معروف وی "دهکده جهانی" این ایده را به ذهن میرساند که رسانه های جمعی از طریق تأثیرات فرهنگی فراگیرشان جهان را به یک دهکده تقلیل داده اند. برخی آثار تأثیر گذار مک لوهان عبارتند از: کهکشان گوتنبرگ: شناخت انسان چاپی(1962) ، برای درک رسانه ها (1964)، رسانه پیام است ( همراه با فیور1967)و جنگ وصلح در دهکده جهانی(1968).
مک لوهان با جمله قصار خود که"رسانه پیام است" اندیشه های بسیاری را به چالش طلبید. منظور وی از این جمله آن است که پیامی که از سوی هر شکل ارتباطات انتقال می یابد ، اساساً تحت تاثیر رسانه ای است که از طریق آن فرستاده شده است.
مک لوهان معتقد بود که رسانه های جدید باعث بوجود آمدن پدیده جهش اطلاعات خواهند شد و می گفت: " اطلاعاتی که انسانها نیاز خواهند داشت ، از چهار گوشه جهان و با سرعت فراوان در اختیارشان قرار خواهد گرفت. جهان بزرگ، روز به روز کوچکتر می شود و انسانها چه بخواهند وچه نخواهند، گویی در یک قبیله جهانی یا یک دهکده جهانی زندگی می کنند. چنین وضعیتی را امکانات الکترونیک فراهم خواهد کرد.
تفاوت نگاه ارد بزرگ و مک لوهان آنگاه بخوبی دیده می شود که به نکاتی ریزی نظیر این تعبیر توجه کنیم : ارد بزرگ افراد را بنگاه های نشر افکار و خبر گستر می داند و مک لوهان جهان را در زیر یوغ چند رسانه ی بزرگ الکترونیک می بیند که جهان را تغذیه می کنند .
در دیدگاه ارد بزرگ غول های رسانه جای خود را به میلیاردها رسانه کوچک اما شفافتر می دهند در صورتی که در نظر مک لوهان غول های خبری جهان نیازهای فکری و ذهنی افراد جامعه را تامین می کنند . در نبود پایگاههای اینترنتی وسیع نظر مک لوهان منطقی به نظر می رسید اما با باز شدن میلیاردها صفحه اینترنتی و میلیونها وبلاگ و سایت هر روز از ارزش خبرگزاریهای بزرگ کاسته می شود و بدین سان می بینیم نظریه کهکشان بزرگ اندیشه نظریه دهکده کوچک جهانی را به کنار زده و عرض اندام می نماید .
لازم به ذکر است ارد بزرگ پر آوازه ترین اندیشمند و نخبه زنده ایرانی است که نظریه مشهور قاره کهن او امروز افکار بخشی از اندیشمندان بیست کشور خاورمیانه و غرب آسیا را مشغول خویش ساخته است .
مقاله دوم :
ارد بزرگ و نظریه کهکشان بزرگ اندیشه
هر روز صدها هزار وبلاگ و سایت جدید به صفحات اینترنتی افزوده می شود و هر یک ایده و اندیشه ایی خاص را ارایه می نمایند . در مقابل این طوفان اطلاعات که به سرعت به سوی ما جریان دارد چه موضعی را باید اتخاذ نمود ، نظریه کهکشان بزرگ اندیشه ارد بزرگ بخشی از این واقعیت گسترده و شلوغ را برای ما شفاف تر و ساده می سازد .
نظریه کهکشان بزرگ اندیشه ارد بزرگ باز شکافی حقیقتی است که همه ما امروز به خوبی شاهد آن هستیم . او سالها پیش ، از واقعه بزرگ و اعجاب انگیزی خبر داد و آن حقیقت انفجار و تکثیر وسیع داده های گوناگون بود.
او از حقیقت بزرگتری نیز پرده برداشت و آن این که هر فرد در طی حیات خویش بنا به شرایط و روحیات خاص خود داده هایی را بروز می دهد که شاید در بخش دیگری از زندگی خویش کاملا در تضاد با آن داده ها فکر کند بنویسد و حتی معیارهایش تغییر نماید .
در گذشته بیشتر دانشمندان آدم ها را دارای یک وجه می دیدند و سعی می کردند اندیشه های یک انسان در طول عمرش را با یک الگوی خاص بررسی نمایند حال آنکه آدمی همواره در حال رشد و نمو و از شکلی ابتدایی به گونه ایی پیچیده تر شدن می باشد .
نظریه کهکشان بزرگ اندیشه ارد بزرگ تکوین و رشد انسان مدرن امروز را به نمایش می گذارد . وقتی او از کهکشان سخن می گوید در واقع دارد نظریه دهکده ! جهانی مک لوهان را به چالشی جدی دعوت می نماید.
اگر نگاهی منصفانه به جریان این دو نظریه داشته باشیم می بینیم نظریه کهکشان بزرگ اندیشه بسیار هوشمندانه طراحی شده است و ارد بزرگ انسانها را موجوداتی خشک و بی روح همچون یک کتاب نمی بیند او آدمی را سیال فرض می کند که در هر مرحله نیاز به شکافتن و واگویی اندیشه هایش را دارد و بدین ترتیب هنجارهای جدیدی را در جامعه بشری پی می افکند و این در حالیست که چندی پس از آن رویش دوباره را از درون حس می کند و با تلفیق سنت و مدرنیته شکلی جدید از تفکر را ارایه می نماید و در نهایت هزاران هزار اندیشه مدرن پدید می آید که برای جمع این اضداد باید کهکشانی اندیشید و میدان دید را بسیار وسیع تر از آن چه هست نمود.
«در آغاز باختر بر این باور بود که با مدیریت شاکله اینترنت می تواند دهکده ای برای خود از همه کاربران جهان بسازد . بده بستان های داده ها در این پهنه را گواه این امر می دانست .
حال آنکه این پهنه چنان گسترش شگفت آوری یافته که هیچ کدام از آنها توان نگهداری از داده های خود را نیز ندارد.
پنداشت ها در این پهنه آنچنان رنگ به رنگ و زیاد است که نمی توان آن را مدیریت نمود.
باید گفت وارون بر آنچه توسط باختریان گفته می شود آدمیان از یکدیگر دورتر و دورتر می گردند.
چه کسی توان پاسخ به این پرسش را دارد که :
آیا می توان هزاز هزار ایده و داده گوناگون را در یک دهکده ای کوچک دید؟
دهکده کدخدایی دارد!
کدخدای این ده کیست ؟!
دهکده دارای همسایه گان و خویشاوندنی است که با یکدیگر دوستی دارند و به خوشبختی یکدیگر می اندیشند .
اینترنت و جهانی سازی سرشار از رویاروی هاست . »
آنچه ارد بزرگ در این جستار به آن پرداخته مردود دانستن کوچک شدن جهان با رشد داده هاست او معتقد است فضای عمومی و نشر افکار ، صدها هزار راه جدید در مقابل و پیش روی انسان می نهد و اینجاست که هر فرد صاحب سیاره ایی تنهاست و بنا به میل خویش پس از چندی سیاره ایی نو می سازد و به این شکل میلیاردها سیاره پدید می آید که شاید هیچ وقت مشخص نشود صاحب اصلی بعضی از این سیارات کیست .
و از این روی است که ارد بزرگ می گوید بزودی تعداد وب سایتهای اینترنتی از تعداد جمعیت کره زمین بیشتر می گردد.
نگاه دقیق ، برجسته ترین نخبه حال حاضر ایران ما را بر آن می دارد که بیشتر بکاویم و کهکشان پیش رو را با انتشار داده های فرهنگی خویش ، برای تامل و گفتگوی بی پرده با جهانیان مهیا سازیم .
منبع : دفتر نظریات اندیشمندان
نظرات
ارسال یک نظر